Image may be NSFW.
Clik here to view.
Het spotlight effect. Ja klopt, dat dat de naam van de site was had je waarschijnlijk ook al door. Maar hoeveel van jullie hebben even doorgeklikt, om te kijken waar die naam nou eigenlijk voor staat?
Het Spotlight effect is een onderdeel van de attribution error, en komt uit de Sociale Psychologie wereld. Er zijn twee soorten attribution errors, en ze zijn allebei erg relevant voor iedereen die ook maar een beetje streeft naar zelfkennis.
We hebben de cognitive attribution error en de motivational attribution error. Klinkt eng, maar het valt best mee.
Ik ben de oorzaak van alles
De eerste, de cognitive attribution error houdt in dat we onszelf graag zien als de oorzaak van alles, omdat we onszelf zo goed kennen. Zelfs als je jezelf niet goed denkt te kennen, zal je jezelf vast beter kennen dan je collega’s, medestudenten en vrienden. Je kent je eigen gedachten en daden, en daar ben je je van bewust, dus dan zullen die twee het daar in de hoek, die zo lopen te fluisteren, het wel over jou hebben, omdat je net aan je neus zat. En denk je dat iedereen het door heeft dat je van die foute sokken aan hebt, of dat je zo nu en dan een blik werpt op die leuke jongen (of dat leuke meisje).
Goed nieuws, dat valt dus best wel mee. Iedereen heeft het namelijk veel te druk met zichzelf om te realiseren dat je suffe sokken aanhebt, of alweer naar die jongen loopt te staren.
Het ligt nooit aan onszelf
Dan de motivational attribution error. Dat is een error die we maken uit zelfbehoud, of zelfbescherming. De motivational attribution error houdt in dat we succes aan interne oorzaken toeschrijven, en we een mislukking aan externe oorzaken toeschrijven. Dus als je die baan hebt gekregen, dat is dat vast omdat je zo’n goede brief had geschreven en dat interview zo soepeltjes hebt binnengetikt. Maar als je bent afgewezen, dan is dat gewoon omdat ze per sé een man wilden. Of iemand met een bedrijfskundige achtergrond, terwijl jij communicatie hebt gedaan.
Het spotlight effect valt onder de cognitive attribution error, en wil zeggen dat je ernstig overschat wie er allemaal ziet wat je aan hebt, wat je doet, en hoe je dat doet.
Je moet wel blijven scheren
Dat betekent niet dat je nu rustig twee verschillende sokken aan kan doen, en ongeschoren naar je stage/werk/sollicitatiegesprek kan, maar het betekent wel dat je je niet zo’n zorgen hoeft te maken over wat de rest van de wereld allemaal van je denkt. Een leuk voorbeeld is bijvoorbeeld het basketball-gorilla experiment die de meesten van jullie waarschijnlijk wel kennen:
En? Viel het je op? Waarschijnlijk niet. Dat wil maar zeggen dat mensen inderdaad niet zoveel doorhebben als je denkt.
Voor meer informatie over het spotlight effect, check Gilovich, Medvec, & Savitsky (2000) “The spotlight effect in social judgment: An egocentric bias in estimates of the salience of one’s own actions and appearance. Journal of Personality and Social Psychology, 78, 211-222. Fotocredit: serhio
Clik here to view.
